Theo thông tin, Côn Đảo ban hành kế hoạch tổ chức lễ Giỗ lần thứ 235 Bà Phi Yến, thứ phi của Chúa Nguyễn Phúc Ánh vào 02 ngày 01-02/12/2020 nhằm ngày 17-18/10 âm lịch. Là lễ hội lớn, mang giá trị văn hóa tiêu biểu của người dân Côn Đảo hàng năm. Đây là dịp để quảng bá sản phẩm hình ảnh, thu hút khách du lịch.
Bà Phi Yến tên thật là Lê Thị Răm, theo truyền thuyết, vào năm 1783, Chúa Nguyễn Ánh bị Nghĩa quân Tây Sơn truy đuổi phải vượt biển ra Côn Đảo lánh nạn, đem theo gia đình và các thuộc hạ thân tín. Tại đây, Nguyễn Ánh có ý định cho người liên hệ với Pháp để cầu viện đánh lại Tây Sơn. Thứ phi Phi Yến biết chuyện nên khuyên can chồng không nên “Cõng rắn cắn gà nhà”. Cho rằng Thứ phi có ý thông đồng với Tây Sơn để hại mình, Nguyễn Ánh nổi giận sai binh lính nhốt bà vào một hang đá trên một hòn đảo hoang, nằm ở phía Tây nam của đảo chính Côn Sơn, về sau hòn đảo này được gọi tên “Hòn Bà”.
Trên đường đào tẩu, con trai của Thứ phi Phi Yến và Chúa Nguyễn Ánh là Hoàng tử Cải (Hoàng tử Hội An) khóc lóc đòi mẹ, đã bị Nguyễn Ánh ném xuống biển, xác trôi dạt vào làng Cỏ Ống, được dân làng vớt, đem chôn và lập miếu thờ. Ngày nay miếu và mộ Hoàng tử Cải vẫn còn tại làng Cỏ Ống. Tương truyền, khi bị giam trong hang tối, Thứ phi đã được một con vượn bạch hái trái cây rừng và lấy nước suối nuôi sống, sau đó được một con cọp đen cõng ra khỏi hang đưa về làng Cỏ Ống, nơi có mộ Hoàng tử Cải. Sau khi được Hổ đen và Vượn trắng cứu và đưa về Cỏ Ống, bà Phi Yến đã ở lại đây ngày đêm chăm sóc phần mộ đứa con bạc phước. Một hôm, dân làng An Hải sang làng Cỏ Ống xin rước Bà về dự lễ đàn chay cho thêm phần long trọng. Đêm đó, tên đồ tể Biện Thi, vì không kìm lòng trước sắc đẹp của Bà đã lẻn vào phòng Bà định dở trò đồi bại. Hắn vừa chạm vào cánh tay thì Bà giật mình tri hô, để giữ gìn danh tiết, bà đã tự chặt đứt cánh tay của mình rồi sau đó tự vẫn vì cho là phẩm giá của một bà thứ Phi, vợ của Chúa đã bị xâm hại.
Từ câu chuyện của bà Phi Yến và hoàng tử Cải mà dân gian lưu truyền câu ca dao buồn: “Gió đưa cây cải về trời, Rau răm ở lại chịu lời đắng cay”. Cảm phục người phụ nữ trung trinh tiết liệt, nhân dân làng An Hải đã lập miếu thờ bà với tên gọi An Sơn miếu. Trải qua nhiều thăng trầm, biến cố của lịch sử, công trình đã được trùng tu, sửa chữa nhiều lần nhưng vẫn giữ nguyên vị trí và dáng vẻ ban đầu. Ngôi miếu nhỏ bé, được lợp ngói âm dương bình dị như ở bao làng quê khác, nằm giữa những tán cây rợp bóng mát, hoa lá xanh tươi bốn mùa. Vào ngày rằm, mồng một âm lịch hàng tháng, người dân địa phương và người đi biển thường đến viếng Bà để cầu sự may mắn, bình yên. Hiện nay, hàng ngày có hàng ngàn lượt du khách gần xa đến viếng, tham quan di tích này.
Nhằm bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của người dân Côn Đảo; đồng thời, thông qua Lễ hội để tuyên truyền, quảng bá, giới thiệu hình ảnh về địa phương; thu hút khách du lịch, các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Tuyên truyền quảng bá các giá trị khu di tích, danh thắng, góp phần nâng cao ý thức, trách nhiệm của cán bộ, nhân dân trong việc thực hành, giữ gìn và phát huy giá trị di sản văn hóa dân tộc, gắn kết với hoạt động du lịch, góp phần phát triển kinh tế – xã hội địa phương. Duy trì và phục vụ nhu cầu sinh hoạt tín ngưỡng của nhân dân và du khách đối với các giá trị di sản văn hóa tại di tích An Sơn miếu.
Năm 2020 là năm tổ chức Lễ giỗ lần thứ 235 của Bà Phi Yến. Lễ giỗ tổ chức trong hai ngày, vào ngày 01/12/2020 (Nhằm ngày 17/10 âm lịch) tại An Sơn Miếu đã diễn ra các hoạt động TDTT, các trò chơi dân gian và các hoạt động giao lưu văn nghệ, đờn ca tài tử, với các tiết mục sân khấu hóa tái hiện lại cuộc đời của Bà Phi Yến. Cũng trong chiều cùng ngày, huyện Côn Đảo đã tổ chức lễ rước Bài vị của Hoàng tử Hội An từ Miếu Cậu ở Cỏ Ống về An Sơn Miếu. Nghi thức lễ rước Bài vị Hoàng tử Hội An được thực hiện rất quy mô, đẹp mắt và mới lạ. Vào 10 giờ 00 sáng ngày 18/10 âm lịch, ngày giỗ chính thức bà Phi Yến, hàng ngàn người dân địa phương và du khách nô nức hội tụ về khu vực An Sơn miếu với xiêm áo chỉnh tề tham dự Lễ hội giỗ Bà. Đúng 10 giờ 00 sáng, lễ giỗ chính thức bắt đầu, trong tiếng nhạc lễ rộn ràng nhưng trang nghiêm, từng đoàn tế lễ đại diện các Khu dân cư trong huyện thành kính dâng lên những sản vật của địa phương như các loại hương hoa, ngũ quả, xôi, chè… Sau đó Chủ tế đọc văn khấn, thành tâm cầu nguyện những điều tốt lành, mong quốc thái dân an, cầu mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi, mọi người bình an mạnh khỏe.
Lễ hội giỗ Bà Phi Yến được tổ chức hàng năm là hoạt động văn hóa ý nghĩa của người dân Côn Đảo. Đây là niềm tự hào của địa phương, cũng là trách nhiệm của chính quyền và nhân dân trong việc bảo tồn và phát huy những hoạt động văn hóa gắn với di tích, để những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp trong dân gian mãi được lưu truyền.
Nguồn tin: Hải Nhân
https://condao.com.vn/
